W 2020 roku minęło 100 lat działalności drukarni w Wąbrzeźnie. O planowanych obchodach porozmawialiśmy z prezesem firmy Leszkiem Dembkiem

Właściciel drukarni Bolesław Szczuka w 1920 roku przeniósł swoją drukarnię z Lubawy do Wąbrzeźna. Drukarnia początkowo mieściła się przy ulicy Rynek 5, ale po dwóch latach została przeniesiona do budynków narożnych przy ul. Przemysłowej (obecnie Żołnierza Polskiego) oraz Mickiewicza. Obecne budynki WZG mieszczą się kawałek dalej, ale wciąż przy ulicy Mickiewicza. Od 1920 r. do 1939 r. drukarnia w Wąbrzeźnie pracowała pod szyldem Zakładów Graficznych Bolesława Szczuki. W 1939 r. Bolesław Szczuka został zamordowany przez oddziały SS i gestapo w Łopatkach. - Właściciel drukarni był także działaczem patriotycznym i był na liście pierwszych ludzi do zgładzenia - mówi nam Leszek Dembek, prezes Wąbrzeskich Zakładów Graficznych.

Ważnym dokumentem potwierdzającym fakt powstania drukarni jest "Pamiętnik", który pracownicy "Głosu Wąbrzeskiego" w tajemnicy przed właścicielem przygotowali, a następnie wydrukowali i przekazali swojemu szefowi Bolesławowi Szczuce 19 sierpnia 1925 r. z okazji jego imienin. W pamiętniku napisali, że przekazują publikację swojemu szefowi "w piątą rocznicę pobytu i znojnej pracy w Wąbrzeźnie, a 15-tą Swej samodzielności". Jak także zapisali w tym "Pamiętniku", "nam nie potrzeba genjuszów lecz charakterów, a charakterem jest bezwzględnie pan Bolesław Szczuka". - Jest to niesamowity dokument, na podstawie którego możemy jednoznacznie stwierdzić, że mamy 100 lat jako drukarnia w Wąbrzeźnie - mówi nam prezes Wąbrzeskich Zakładów Graficznych Spółka z o.o. Leszek Dembek. Z okazji jubileuszu WZG przygotowały reprint tego "Pamiętnika", w którym - tak jak w oryginale - jest także spis pracowników z tamtego okresu wraz z zajmowanymi stanowiskami.

Prezes WZG wspomina w rozmowie z "Pomorską", że w tym czasie firma przeszła mnóstwo reorganizacji, choć trudno w skrócie opowiedzieć o wszystkich. W 2007 roku, w dziesiątą rocznicę spółki, WZG wydały publikację "Wąbrzeskie Zakłady Graficzne. Zarys historyczno-wspomnieniowy 1920 - 2007", która obecnie jest uzupełniana do 2020 roku. W publikacji napisano m.in. o takich wydarzeniach jak z roku 1991, gdy Wąbrzeskie Zakłady Graficzne odłączyły się, usamodzielniły od Grudziądza, który przejął inne zakłady. Leszek Dembek postanowił, że Wąbrzeskie Zakłady Graficzne skupią się na inwestowaniu w swój zakład, jego modernizowanie, a nie przejmowanie innych zakładów, pomimo, że w przeszłości były własnością drukarni w Wąbrzeźnie. Po kilku latach po odłączeniu się, Grudziądzkie Zakłady Graficzne zbankrutowały, a wąbrzeskie przetrwały do dziś. Kolejną ważną zmianą była prywatyzacja w 1997 r.

- W mojej ocenie te dwa przekształcenia zdecydowały, że mogliśmy przetrwać do dziś. Nie doszłoby do tego, gdyby nie pracownicy, którzy poparli moje inicjatywy

- mówi prezes Leszek Dembek.

Jak mówi nam prezes Leszek Dembek, Wąbrzeskie Zakłady Graficzne Spółka z o.o. postanowiły w sposób bardzo godny uczcić jubileusz 100-lecia działalności drukarni w Wąbrzeźnie. - Rzadko się zdarza 100-lecie firmy. W Wąbrzeźnie jesteśmy prawdopodobnie jedyną firmą, która przetrwała 100 lat - mówi nam Leszek Dembek, który z wąbrzeską drukarnią jest związany od rozpoczęcia nauki w szkole zawodowej. 

Na 2020 rok, gdy przypadało 100 lat działania drukarni, zaplanowano w związku z tym sporo wydarzeń. - Plan uczczenia jubileuszu był bardzo bogaty - podkreśla Leszek Dembek, prezes Wąbrzeskich Zakładów Graficznych. Pojawiła się jednak epidemia koronawirusa i realizację planów powstrzymała. Większość wydarzeń zaplanowanych w ramach obchodów przeniesiono zatem na rok 2021, chociaż warto podkreślić, że jeszcze we wrześniu 2020 r. podczas uroczystej mszy świętej ku czci pomordowanych, zarząd firmy złożył kwiaty i znicz przy pomniku w Łopatkach, gdzie zamordowany został Bolesław Szczuka, założyciel wąbrzeskiej drukarni.

Aby zaplanowane obchody 100-lecia drukarni przebiegały jak najsprawniej, utworzono 9-osobowy zespół organizacyjny, w skład którego wchodzą przedstawiciele z różnych instytucji, m.in. z Wąbrzeskiego Domu Kultury, Starostwa Powiatowego w Wąbrzeźnie, Urzędu Miasta w Wąbrzeźnie, Miejskiej i Powiatowej Biblioteki w Wąbrzeźnie, Stowarzyszenia Wąbrzeska Kultura, zarządu Wąbrzeskich Zakładów Graficznych. W składzie 9-osobowego zespołu jest także wąbrzeski historyk. - Wspólnie ustalaliśmy ambitny i bogaty plan działania - mówi nam prezes Leszek Dembek.

Korzystając ze złagodzenia skutków epidemii na początek zrealizowano w czerwcu 2021 r. w Wąbrzeskim Domu Kultury wystawę "Ciekawostki i pamiątki wąbrzeskiej drukarni". Otwarcie wystawy nastąpiło 17 czerwca, a 21 czerwca odbyło się zwiedzanie wystawy przez emerytów i byłych pracowników WZG. Na otwarciu tej wystawy pojawiło się ok. 50 gości, w tym prawie wszyscy obecni pracownicy wąbrzeskiej drukarni. Najstarsza uczestniczka spotkania miała 88 lat. Atrakcją podczas spotkania pracowników po latach było wykonanie odbitki pamiątkowej na zabytkowej korektorce oraz zrobienie wspólnego zdjęcia na początku spotkania i wydrukowanie go ekspresowo w tylu egzemplarzach, że każda z osób już wychodząc z tego spotkania mogła zabrać zdjęcie ze sobą. Spotkanie było także okazją do wspomnień pracowników. Wąbrzeźnianie wciąż mogą oglądać wystawę w Wąbrzeskim Domu Kultury, na której można zobaczyć pamiątki, życzenia, podziękowania, zdjęcia, kilka starych urządzeń drukarskich oraz oryginał wydania historycznego wspomnianego wcześniej "Pamiętnika".

Z kolei na najbliższe wakacje zaplanowano uroczystą mszę świętą ku czci żyjących i nieżyjących drukarzy, prawdopodobnie 28 sierpnia odbędą się zawody wędkarskie z kołem wędkarskim "Wędkarz" przy Ergisie, a kolejno na wrzesień przygotowywana jest wystawa w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece Publicznej, na której zaprezentowane zostaną wydrukowane w Wąbrzeskich Zakładach Graficznych książki. Na wystawę już przekazano około 500 takich pozycji.

Najważniejszym wydarzeniem w ramach obchodów 100-lecia drukarni ma być natomiast uroczysta gala z częścią artystyczną, która odbędzie się w WDK. Weźmie w niej udział nawet ok. 200 osób. Podczas gali obecni mają być przedstawiciele lokalnych władz i różnych instytucji, a także dostawcy, klienci oraz drukarze, i to nie tylko z Wąbrzeźna.

Długa i bogata historia zakładu sprawia, że w siedzibie Wąbrzeskich Zakładów Graficznych Spółka z o.o. tworzona jest sala tradycji drukarskich, w której są m.in. archiwalne książki, drewniane i metalowe czcionki drukarskie, maszyny i narzędzia, z których korzystali drukarze nawet przed II wojną światową. - Uroczystego otwarcia izby pamięci zamierzamy dokonać po zakończeniu wystawy w Wąbrzeskim Domu Kultury. Chciałbym, aby to wszystko mogli również zobaczyć mieszkańcy Wąbrzeźna i nie tylko - mówi prezes Leszek Dembek.

Prezes Leszek Dembek dodaje, że od 1997 r. w zakładzie zostały wymienione praktycznie wszystkie maszyny. W 2015 r. kupiono pierwsze maszyny cyfrowe: dwie kolorowe i jedną czarno-białą. Prezes podkreśla fakt, że co roku są kupowane jakieś maszyny, firma wciąż inwestuje.

Trzeba podkreślić fakt, że firma w ostatnich latach przeszła znaczące zmiany także w kwestii zatrudnienia pracowników - do 1980 r. pracowało w niej 120 pracowników, a w 2021 jest ich 12. Wynika to m.in. ze zmiany technologii i struktury produkcji. Następowało to jednak powoli, ponieważ gdy pracownicy odchodzili na emeryturę, nie byli zatrudniani kolejni na ich miejsce. 

- Życie się zmienia, jeśli chodzi o działalność drukarni. Kiedyś charakteryzowały ją tradycje, teraz nie ma na to czasu

mówi Leszek Dembek i wspomina chociażby chrzty drukarskie. - Każdy uczeń, który został fachowcem po skończeniu szkoły zawodowej był chrzczony. Wydawane były wtedy listy chrztu. Najstarsze listy chrztu zachowały się - są przechowywane w sali tradycji. Między innymi w sali znajdują się listy chrztu trzech osób z jednej rodziny - najstarszy z 1938 roku. 

Prezes wspomina, że dawniej dla pracowników WZG organizowane były regularnie bale w zamku w Golubiu-Dobrzyniu. Obecnie co pewien czas są organizowane zawody wędkarskie. - Teraz częściej trzeba myśleć o pracy. Staraliśmy się pomagać wszystkim instytucjom i organizacjom. Teraz robimy to coraz rzadziej, bo przyznam szczerze, że my sami już czasami potrzebujemy pomocy - mówi Leszek Dembek i zdradza nam, że w przyszłym roku nabywa prawa emerytalne i musi się zastanowić co dalej. Warto przypomnieć, że Leszek Dembek, obecny dyrektor i jednocześnie prezes zarządu Wąbrzeskich Zakładów Graficznych Sp. z o.o. jest związany z firmą od prawie pięćdziesięciu lat.

Życzeniem prezesa Leszka Dembka jest przede wszystkim to, aby drukarnia nadal działała i tworzyła nową historię.